IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

'Revolutionaire cultuur in plaats van neoliberale waarden' is de zevende van “11 Thesen over organiseren en revolutionaire praktijk voor een fundamentele heroriëntatie van links-radicale politiek”. Zie hier een uitgebreide inleiding op de serie: https://globalinfo.nl/Achtergrond/11-thesen-over-organiseren-en-revoluti.... Deze en andere onderdelen van de serie zullen terug te vinden zijn Globalinfo onder de tag '11thesen': https://globalinfo.nl/tag/732-11thesen

These 7: Revolutionaire cultuur in plaats van neoliberale waarden

Hoewel we onszelf graag afsluiten van de waarden en omgangsvormen die in de meerderheidsmaatschappij heersen, is het zo dat binnen onze eigen structuren het er uiteindelijk niet veel anders aan toe gaat. Een revolutionaire cultuur die in zich draagt wat we politiek uitdragen en eisen, is in onze eigen structuren ook niet altijd aanwezig. Vaak zijn cool zijn, afstandelijkheid, afweer, uitsluiting, competitie en het onvermogen om met conflicten om te gaan de maat, en het elkaar meten aan de “radicaalste ideeën” en het “militantste optreden” zijn breed verspreid. Deze omgangsvormen binnen “de scene” weerspiegelen in grote mate de neoliberale waarden van de samenleving.

Het leven in de neoliberale wereld leidt enerzijds tot precariteit in een geatomiseerde, individuele samenleving die doorwrocht is van prestatiedruk, en anderzijds tot het tot handelswaar maken van menselijke relaties. Daardoor zien en benaderen mensen zichzelf en anderen als waren. De consequentie hiervan is dat mensen zich in toenemende mate leeg, vervangbaar of wegwerpproduct voelen. Veel mensen – ook linksradicalen – proberen betekenis en erkenning te vinden door middel van individuele inspanningen, zelfverwezenlijking en profilering. Maar de menselijke behoefte aan erkenning, zoals het gevoel waardevol te zijn, moet worden vervuld door het verschaffen van een emancipatorische cultuur in het collectieve leven en de strijd tegen de eerdergenoemde oorzaken van de vereenzaming: een cultuur waarin niemand als wegwerp-goederen behandeld wordt, maar mensen elkaar ondersteunen en beschermen tegen de aanvallen van de kapitalistisme en de kwetsbaarheden die deze met zich mee brengt, waar empathie een middel is om elkaar erkenning te geven.

Als linksradicalen neigen we ertoe de invloed van de heersende normen van het kapitalistische systeem op onze denkpatronen, omgangsvormen en gevoelens te onderschatten. Daarom speelt het werken aan onszelf en de ontwikkeling van een emancipatorische cultuur binnen onze politieke strijdt geen rol.

Deze tekortkoming heeft ook consequenties voor de opbouw van een revolutionaire beweging. Als we onszelf niet ontwikkelen, bekritiseren en veranderen, dan duiken de talrijke verinnerlijkte omgangsvormen en denkwijzen van het systeem als hindernissen op in de opbouw van het revolutionaire proces. Zo zullen bijvoorbeeld individualistische en egoïstische houdingen een organisatieproces net zo sterk bemoeilijken als de binnen de linksradicale kringen en voor subculturen typische houdingen als status-denken, zelfprofilering, concurrentie, elitarisme naar binnen en naar buiten et cetera.

Wat willen wij?

We streven niet alleen naar verandering van de economische en politieke structuren, maar zien revolutie ook als een radicale verandering van het individu en de maatschappij – de sociale revolutie. Dat betekent dat we ook menen dat de manier waarop onze relaties vorm krijgen, de manier waarop we met elkaar communiceren en ons tot elkaar verhouden moet veranderen. Emancipatie op maatschappelijk niveau betekent het verschaffen van de maatschappelijke voorwaarden en structuren waarbinnen alle mensen zich vrij van uitbuiting en onderdrukking kunnen ontwikkelen, hun leven vorm kunnen geven en daarmee vanzelfsprekend zelf ook mee vorm kunnen geven aan de maatschappij als geheel.

Een revolutionaire cultuur kenmerkt zich door openheid, een respectvolle omgang, empathie, interesse, echte vrijheid, solidariteit, gemeenschappelijkheid (collectiviteit), geborgenheid, warmte en humor. Dat wil zeggen dat deze ontstaat door de manier waarop men met elkaar om gaat en in welke mate de zelfbeschikking van het individu en de gemeenschap mogelijk wordt gemaakt. De graadmeter voor een linksradicale identiteit is voor ons vanzelfsprekend noch de radicaliteit van de theorie, noch die van revolutionaire voorlopers, maar vooral de daadwerkelijke omgang met ons politieke, familiaire en sociale umfeld.

Een revolutionaire cultuur ontstaat niet door de afwezigheid van ‘verkeerde’ denk- en omgangsvormen (“wij zijn antikapitalistisch, anti-seksistisch, antiracistisch etc.”). We denken echter dat aansprekende alternatieven actief vorm moeten krijgen. Dat betekent dat de verandering en persoonlijke ontwikkeling, net als de concrete verwezenlijking van emancipatorische en solidaire omgangsvormen in onze structuren, een vast onderdeel van onze politieke arbeid moeten worden. Daarmee begint revolutionaire politiek allereerst bij onszelf.

Als organisatie en beweging moeten we vanzelfsprekend op zoek naar collectieve methodes van persoonlijke verandering. Een oriëntatiepunt zouden hiervoor daarbij de ervaringen binnen bijvoorbeeld de platformen binnen de Koerdische beweging, de zelfhulpgroepen binnen autonome vrouwenbeweging en collectieve therapiegroepen kunnen zijn.

Of we een krachtenfactor binnen de maatschappij worden, hangt er naar ons idee van af in hoeverre het ons in het hier en nu lukt een cultuur midden in het dagelijkse leven te ontwikkelen waarbij mensen gezien worden, welkom worden geheten en waar zij zich bij betrokken voelen. Het beleven van zo’n cultuur is het meest succesvolle middel om het geloof in de onveranderlijkheid van de maatschappelijke verhoudingen te doorbreken en kennis en vaardigheden omtrent zelfbestuur individueel en gemeenschappelijk te ontwikkelen en te verspreiden. Dit zie je duidelijk terug in de ervaringen van mensen die betrokken waren bij collectieve strijd – zelfs als deze uiteindelijk verloren werd – waarbij men ervaring opdeed met solidariteit, gemeenschappelijke zelfbekrachtiging etc. en hier vaak gesterkt uit kwamen.