IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

DvhN 22 april 2017

De anarchist is niet vertrokken

Matthijs Sorgdrager

Het anarchistische festival Pinksterlanddagen in Appelscha wordt begin juni 90 jaar. Boekhandelaar Wieger uit Groningen komt er al jaren. Hoe anarchistisch is het Noorden eigenlijk nog?

Honderden anarchisten trekken komend pinksterweekend naar Appelscha. Van 2 tot en met 5 juni zijn daar de jaarlijkse Pinksterlanddagen: een anarchistisch festival. Dit jaar met actietrainingen, discussies over zwarte piet en veganistisch eten. Het festival viert dit jaar zijn 90ste verjaardag.

De Groningse Wieger gaat elk jaar naar de Pinksterlanddagen. Hij verkoopt er anarchistische literatuur. En, merkt hij, na negentig jaar zijn de anarchisten nog niet weg uit het Noorden. Een van de pleisterplaatsen voor de noordelijke anarchist is Boekhandel Rosa waar Wieger als een van de vrijwilligers werkt.

De achternaam van de 45-jarige Wieger uit Groningen mag niet in de krant. Politieke tegenstanders of de staat kunnen ermee aan de haal gaan. Hij grinnikt erom. Noem het een restant uit vervlogen, activistischer dagen.

Boekhandel Rosa is volgens de website ‘gespecialiseerd in anarchisme, feminisme, socialisme en verschillende vormen van activisme’. Maar is het tijd voor een demonstratie in Den Haag, dan wordt de winkel ook gebruikt om kaartjes te verkopen voor de busreis van Groningen naar het Malieveld. En tijdens het gasprotest van 7 februari gebruikten de Groninger Bodem Beweging en Milieudefensie Boekhandel Rosa als hoofdkwartier.

De boekhandel zit in een zijstraat van een zijstraat van de Folkingestraat. Klanten moeten langs een schap tijdschriften (Buiten de Orde en het Vredesmagazine), vervolgens een trap op, langs een rek met flyers (Rote Hilfe) en stappen dan de winkel in.

Wieger verkoopt tweedehands en nieuw werk. Houten stellingkasten reiken tot aan het plafond en bevatten titels als: De Rode Vlag Gestreken, AnarchaFeminismus en de moderne krakersklassieker Wat Niet Mag Kan Nog Steeds.

De winkel is gespecialiseerd in ‘ismen’ maar verkoopt inmiddels ook populairdere titels. Zoals het nieuwste boek van de Drentse schrijver Frank Westerman, In het land van de ja-knikkers.

In het midden staat een grote tafel met her en der een pamflet. Een klant die binnenkomt vraagt om een exemplaar van The Anarchist Cookbook „voor een vriend”. Dit boek met een ‘recept’ voor bommen ligt niet in de winkel maar kan best besteld worden, op amazon.com.

„De meeste klanten die hier komen, halen veel informatie van bijvoorbeeld Facebook, maar willen toch ook wel eens wat dieper ingaan op die onderwerpen”, zegt Wieger.

Desondanks wordt de klantenkring van Rosa kleiner. De jongere anarchist leest minder en veel boeken staan ook integraal op internet.

„De beweging zit in een dipje”, meldt Wieger. In de jaren zeventig en tachtig was demonstreren hip en een beetje student woonde in een kraakpand. Dat is nu wel anders merkt hij. „Kraken is illegaal en ‘uit’ en we vinden ons eigen geluk belangrijker dan de gemeenschap.”

Bovendien willen de principes van de oudere garde wel eens verwateren, zo ondervond hij zelf. „Ik was sociaaldemocraat, werd toen marxist, vervolgens anarchist maar ik ben nu weer gewoon een sociaaldemocraat.” En dat protesteren? „Doe ik al jaren niet meer. Ik merkte dat ik er zo boos van kon worden.”

Rosa paste zich aan. In 2000 was de winkel vijf dagen in de week open. „Nu zijn we op dinsdagmiddag geopend en op afspraak.” Hij krijgt per dinsdagmiddag zo’n vijf klanten. Dat is niet genoeg om de winkel draaiende te houden.

Daarom ging de winkel digitaal. „Dan heb je een veel grotere afzetmarkt.” Sinds die andere alternatieve winkel, Boekhandel De Rooie Rat in Utrecht, in 2015 dichtging, lijken de bestellingen alleen maar toe te nemen.

En hoewel het klassieke anarchisme op zijn retour lijkt, ziet Wieger wel degelijk anarchisten in Groningen. Ook als ze zichzelf niet zo noemen.

Als hij kijkt naar het terrein van de oude suikerfabriek, ten westen van Groningen, ziet hij echte anarchisten die, weliswaar met instemming van de gemeente, buiten alle gebaande paden om en zonder inmenging van multinationals een biologisch restaurant bouwen of een nieuwe dance-club opzetten. „Echte vrije denkers.” En denk eens aan de bakbrommerraces. „Dat zijn pas echte anarchisten, al zouden ze het nooit van zichzelf zeggen.”

Tijdens het Nederlands Bakbrommer Kampioenschap komt alternatief Nederland samen om, vaak in Groningen, te strijden om de titel ‘beste bakbrommerbestuurder’. Alles wordt zelf geregeld, datum en tijd zijn geheim en een vergunning is er zelden.

Hij merkt het ook aan de boeken die worden uitgebracht en verkocht. Hoe bijvoorbeeld, kun je zelfvoorzienend leven? „Dat zijn best hippe thema’s. Het nieuwe anarchisme is toegankelijker dan de klassieke vorm.”

„Het belangrijkste is dat mensen zelf zeggenschap hebben over hun omgeving en het bestuur, in plaats van bijvoorbeeld een commissaris van de Koning die gekozen wordt door de Eerste Kamer. Hoe denk je dat het met de gaswinning zou zijn wanneer niet de Tweede Kamer maar de Groningers zelf mochten beslissen over hun bodem?”