Ferdinand Domela Nieuwenhuislezing 2015
Wanneer: 15/11/2015 - 13:00
Jan Donkers houdt de 15e Domela-lezing over een periode die hij intensief meegemaakt heeft; de paar jaar dat Provo opkwam, actief was en zichzelf ophief. Ook bespreekt hij wat Provo verder in Nederland teweegbracht.
Provo was een katalysator van fundamentele veranderingen in het duffe verzuilde Nederland van na de Tweede Wereldoorlog.
In deze grauwe jaren begon Robert Jasper Grootveld in 1964 met zijn happenings op zaterdagavond op het Spui in Amsterdam. Provo’s van het eerste uur Roel van Duyn, Rob Stolk, Luud Schimmelpenninck en anderen sloten zich hier bij aan. Van de arbeiders, het klootjesvolk, was naar hun idee niets revolutionairs te verwachten en de Provo’s richtten zich daarom op het zogenaamde provotariaat: opstandige studenten, kunstenaars, jongeren, het ‘arbeidsschuwe’ tuig. Hun anarchistische ideeën brachten ze op vrolijke provocerende wijze op straat, tijdens happenings en demonstraties en in hun blad Provo. Hun meer praktische ideeën werkten ze uit in witte plannen, waarvan het Witte Fietsenplan wel het bekendste is. De autoriteiten wisten zich geen raad met de ontkenning van het gezag en de speelse provocaties van deze groep en reageerden totaal overtrokken. Meppende agenten, arrestaties, inbeslagnames van het blad Provo, gevangenisstraffen. Dat leidde tot veel belangstelling en ook veel sympathie bij jongeren en ouderen in heel Nederland en daarbuiten en uiteindelijk ook tot een erkenning van de relevantie van de provo ideeën.
De rellen rond het huwelijk van Beatrix en Claus waren wel het hoogtepunt van politiegeweld en leidden ook tot een ommekeer. De hoofdcommissaris en de burgemeester moesten het veld ruimen. De publieke opinie was totaal gekanteld en op dat moment besloot Provo zich op te heffen om niet tot instituut te verworden.
De ingrijpende en blijvende veranderingen in de Nederlandse samenleving in de jaren zestig zijn voor een belangrijk deel te danken aan de rol die Provo had. Ontzuiling, ontkerkelijking, consumentisme en hedonisme verdrongen de vooroorlogse grijze soberheid. Nederland zou nooit meer hetzelfde zijn.
De lezing vindt plaats op zondag 15 november en begint om 14.30 in het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Museum, Minckelerstraat 11, Heerenveen. Voorafgaand aan de lezing geeft Bert Altena een rondleiding door het museum. Aanvang 13.00 uur.