Fort Europa moordt, maar wie is er slachtoffer?
Een man hing zich op in grensgevangenis Rotterdam. Je hoort zulke dingen zo af en toe. Heel erg ja. Dan weer over tot de orde van de dag en het volgende nieuwsbericht dat de dood van deze vluchteling in ernst overtreft. Vluchtelingen dood aangespoeld na een poging Het Kanaal over te zwemmen. Ook heel erg ja. Maar dan zijn er ook weer andere dingen die dat weer doen vergeten.
Al een beetje gewend aan de doodstijdingen? Die mensen zijn er toch al geweest. Er zijn er ook die overleven, gewond, beschadigd en getraumatiseerd. Ze moeten nog verder, maar hoe? Ach, wat is erg? Mishandelingen? Slavenhandel? Marteling? Uitbuiting?
Over de overlevers van pogingen tot zelfmoord, onder andere in detentiecentra, hoor je vrijwel nooit. Het komt dan ook zo vaak voor dat er geen statistieken over worden bijgehouden. Je zou het aantal pogingen hooguit kunnen afleiden uit het aantal mensen dat in de isoleercel wordt gegooid, want dat is standaard na een poging tot zelfmoord. Bescherming heet dat. Het is: marteling. Af en toe hoor je daar achteraf dan over, doordat mensen zelf, of cel- of afdelingsgenoten, het later naar buiten brengen als ze weer (vogel)vrij zijn en op straat staan en iemand weten te bereiken die wat doet met dat verhaal. Vergeet maar helemaal dat je iets verneemt nadat mensen gedeporteerd zijn. De horror daarvan en van wat daaraan vooraf ging, is en blijft ongehoord.
De andere kant op: binnenkomen in Fort Europa. Twee mannen deden de ultieme poging om vanuit Calais Engeland te bereiken. Ze kochten elk een wetsuit en doken 8 oktober vorig jaar het kanaal in. Afgelopen week werd dit pas bekend. Eén van hen was eind oktober al aangespoeld aan het strand van Texel, zijn naam is Mouaz Al Balkhi en hij kwam uit Syrië. De ander is nogal altijd anoniem, zijn lichaam spoelde in januari aan op de Noorse kust.
Drie doden door Fort Europa. Drie slachtoffers. Maar er zijn natuurlijk altijd mensen die veel meer slachtoffer zijn dan de slachtoffers zelf, namelijk de truckers die grenzen oversteken met vrachtwagens vol waar dat van meer waarde wordt geacht dan het leven van een vluchteling. Het is voor hen natuurlijk ook uitermate vervelend om geconfronteerd te worden met wanhopigen die een lift proberen te krijgen. Die pogingen heten derhalve: belaging. Gewaarschuwd wordt dat vluchtelingen vaker ook via Hoek van Holland zullen pogen naar Engeland te komen. “Justitie bekijkt hoe de situatie is aan te pakken, samen met andere ministeries, transportorganisatie TLN en buitenlandse partners.” Speciaal voor de chauffeurs wordt er een helpdesk opgericht door verladersorganisatie EVO. Het bericht op RTV Rijnmond meldt: “De helpdesk geeft het laatste nieuws over de situatie in Calais en tips om schade aan vrachtwagens en goederen te voorkomen.”
Wat echt nodig is, is een helpdesk voor vluchtelingen die hen helpt om, zonder gebruikmaking van het misdadig soort uitbuitende mensensmokkelaars, de grenzen over te steken. Misschien willen transportorganisatie TLN en verladersorganisatie EVO meedenken? Lijkt me een eerlijker plan dan meewerken met de staat. Een centraal infopunt waarheen gebeld kan worden en contact kan worden gelegd met activisten, ondersteuners, supporters, sympathiserende truckers, allen bereid om zonder blikken of blozen de illegale daad van de mensensmokkel op zich te nemen. Kosteloos. Belangeloos. We brengen je van A naar B naar C. Gewoon omdat het nodig is om levens te redden. Stel auto's, bussen, vrachtwagens, campers, boten en al het andere dat rijdt, drijft en vaart beschikbaar om de overtochten te helpen maken over land en zee. Het is simpelweg het juiste ding om te doen, om zo vluchtelingen uit de handen van zowel de misdadige EU staten als uit de handen van de van dit beleid een graantje meepikkende andere criminelen te houden. Zou een helpdesk om dit uit te voeren haalbaar zijn?
Een andere helpdesk die nodig is, is een voor bevrijding. Bevrijding uit de detentiecentra. Ook weer omdat het simpelweg het juiste ding is om te doen. Het is wel een stuk lastiger, maar je zou kunnen beginnen met gaten in hekken en muren. Kniptangen, bulldozers? Een recept voor de vrijheid en het leven is er niet. Een handleiding evenmin. Maar wat zijn de opties? We kunnen wel weer gaan demonstreren omdat we kwaad, bedroefd, gedesillusioneerd zijn, maar we blijven machteloos. We blijven toekijken. Haal een helicoptervliegbrevet, koop een bewaker om, gooi een touwladder over de muur, zet een vluchtauto klaar, zorg voor onderdak. Niet realistisch? De kans dat een demonstratie wat oplevert, hoe realistisch is dat?
Wordt wakker, mensen! Vrijheid moet je een handje helpen, dat krijg je niet. Realiseer je dat niet de truckers het slachtoffer zijn van de vluchtelingen, maar dat de vluchtelingen slachtoffers zijn van Fort Europa dat de schuld weer op de uitbuitende mensensmokkelaars schuift die het zelf dat gat in de markt bezorgt. Realiseer je ook dat elke smeris en elke bewaker in een gevangenis niet zomaar een mens is die zijn werk doet. Het is tuig dat daar geweld bij gebruikt tot de dood eropvolgt, zoals onlangs nog gebeurde in de Alphense gevangenis toen het IBT (Interne Bijstands Team = de ME van de bajes maar dan erger) daar een gevangene 'bedwong' met pepperspray. Ze moeten hem daarbij zodanig hebben platgedrukt dat hij stikte. En net als met zelfmoorden in cellen geldt: dit soort IBT geweld gebeurt heel vaak, zowel in 'gewone' gevangenissen als detentiecentra. Het gaat vaak maar ternauwernood goed en kan juist daarom geclassificeerd worden als: marteling. Je kunt wel raden hoe het in de statistieken wordt verwerkt: 'gepast geweld'. En ook in de gevangenis van Alphen pleegden vorig jaar twee gevangenen zelfmoord. Een cel is geen gezonde leefomgeving. De dood in de bajes van Alphen is net als de dood in de bajes van Rotterdam symptoom voor de maatschappij waarin we leven. Een maatschappij die bol staat van de 'normen
en waarden'. Maar de enige normen en waarden die werkelijk iets waard zijn, zijn de normen en waarden van hen die bereid zijn om wetten te overtreden, om de stilte te doorbreken. Om levens te redden. Om het woord vrijheid zijn ware betekenis terug te geven.
Joke Kaviaar, 17 juni 2015