IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

Het VVD-voorstel de grondwet te wijzigen om de invloed van Europese verdragen terug te dringen, is niet alleen boosaardig, maar ook ineffectief.

Het voorstel van VVD-fractievoorzitter Stef Blok en de zijnen, dat zij onlangs deden in een artikel in NRC-Handelsblad (23-2-12) om via een grondwetswijziging de mensenrechten feitelijk op te heffen in Nederland, maakt deel uit van twee ontwikkelingen in het de laatste jaren door uiterst rechts gedomineerde Nederland.

De eerste hiervan is die welke juriste Ties Prakken in haar verontwaardigde reactie op dit artikel het ‘anti-mensenrechtendiscours’ noemde (NRC 25-2), een in Nederland vooral door de rechtenpromovendus en neoconservatieve columnist Thierry Baudet begonnen, door coalitiepartner VVD verwelkomde, hetze tegen het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg, dat ervan wordt beschuldigd zijn bevoegdheden te hebben opgerekt en zich schuldig te maken aan ondemocratische praktijken en dat, als het zijn koers niet drastisch wijzigt, maar moet worden opgeheven.

Dat een dergelijk voorstel tot opheffing van het Europese Hof uitgerekend werd gedaan in Nederland, dat bijna het enige land van de EU is waar de nationale rechters wetten ook al niet mogen toetsen aan de Grondwet en geen Constitutioneel Hof bestaat, zodat Europese controle op naleving van de mensenrechten hier dus nog dringender gewenst is dan elders, maakt dit discours des te verontrustender.

Een tweede ontwikkeling is het heimelijke VVD-streven om te komen tot afschaffing van de rechtsstaat in Nederland om de realisering van zijn neoliberale agenda nog verder te vergemakkelijken. Hiertoe zijn bewindslieden en Kamerleden van deze partij in korte tijd met een hele reeks wetten en voorstellen gekomen: inperking van de toegang tot het recht door drastische verhoging van de griffierechten (Opstelten), zware bezuinigingen op de gesubsidieerde rechtshulp (Teeven), inperking van de macht van de rechter door invoering van minimumstraffen (Opstelten/Teeven), met ILO-verdragen strijdige inperking arbeidsongeschiktheidsaanspraken, gedwongen tewerkstelling van bijstandsgerechtigden, verhuisplicht werklozen (Kamp/De Krom), voorstel tot schrappen van vrijheid van godsdienst (Hennis), etc., etc.

Om de burger helemaal te beletten met enige kans op succes naar de rechter te kunnen stappen als zijn grondrechten door het door de VVD met zijn coalitie- en zijn gedoogpartner gevoerde beleid worden geschonden, wil VVD-fractievoorzitter Stef Blok nu zelfs de directe werking van Europese mensenrechtenverdragen blokkeren door deze afhankelijk te maken van goedkeuring door een parlementaire meerderheid. Zo moet het de rechter onmogelijk worden gemaakt nationale wetten buiten toepassing te verklaren wegens strijd met Europese verdragsbepalingen. Het middel dat Blok voor dit snode plan wil aanwenden is een aanpassing van de artikelen 93 en 94 van de Grondwet, waarin de directe werking van internationale verdragen wordt geregeld, door daarin de clausule ‘behoudens voor zover bij wet anders is bepaald’ op te nemen.

Deze vlieger gaat echter niet op. Zelfs niet als het Blok zou lukken hiervoor zowel in de Tweede als de Eerste Kamer de benodigde tweederde meerderheid te vinden. In de eerste plaats zou een aanpassing van genoemde Grondwetsartikelen alleen invloed hebben op nieuwe verdragen (althans in zoverre het geen verdragen betreft uit de tekst waarvan valt op te maken dat deze ‘een ieder verbindend’ zijn), terwijl de verdragsteksten die een steen des aanstoots vormen voor de VVD (bepalingen over sociaal- en migratierecht) vooral bepalingen zijn uit het EVRM-verdrag, dat al in 1954 is goedgekeurd door de Staten Generaal. Verder zijn vergelijkbare mensenrechtennormen sinds het verdrag van Lissabon (2009) ook opgenomen in het grondrechtenhandvest van de EU, waarvan het recht zich geheel onttrekt aan de invloed van de nationale wetgevers en parlementen. En tenslotte ontslaat het ontnemen van rechtstreekse werking aan verdragsbepalingen Nederland niet van de plicht zijn nationale wetgeving in overeenstemming te brengen met de verdragsbepalingen waaraan het hoe dan ook gebonden blijft. Kort samengevat: internationale verdragen gaan boven nationale wetgeving waarvan ook de Grondwet deel uitmaakt. Wijziging daarvan heeft dus geen invloed op de reikwijdte van internationale verdragsbepalingen.

Het voorstel van Stef Blok c.s. is dus niet alleen boosaardig, maar leidt (gelukkig) evenmin tot het door hen beoogde doel. Het is niet meer dan vals geblaf voor de PVV- en VVD-Bühne. Wel legt het de ware aard van de huidige VVD bloot, die onder invloed van Wilders ronduit tirannieke trekken is gaan vertonen.