Herdenking Michiel de Ruyter een schande?/Voor tegenstanders van de slavernij wel, ja!
Het schijnt tegenwoordig bon ton te zijn, de besmette daden van figuren uit het verleden,
die slavernij/slavenhandel hebben bedreven of gefaciliteerd, te vergoeilijken of bagatelliseren.
Je ziet dit rond de herleefde belangstelling voor ''zeeheld'' Michiel de Ruyter, beschermheer van
de Nederlandse slavenhandel. Niet alleen bij [extreem]rechts, waar je het kunt verwachten,
maar ook bij zich ''progressief'' noemende historici als Sjaak van der Velden. Een schande!
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?/ALS JE TEGEN
SLAVERNIJ EN SLAVENHANDEL BENT WEL, JA!
ZIE OOK
http://www.astridessed.nl/herdenking-michiel-de-ruyter-een-schandeals-je...
Dat extreem-rechtse, rechtse, met rechts flirtende lieden of in
de pas lopende journalisten zich in bewonderende of vergoeilijkende zin
uitlaten over zeeschurk Michiel de Ruyter, Admiraal van de Republiek
der Verenigde Nederlanden,de beschermheer van die misdaad tegen de menselijkheid, de slavernij [1], is anno 2015 al erg genoeg.
Dat zich ''progressief'' noemende schrijvers als de zogenaamde
''vakbondshistoricus'' Sjaak van der Velden, daaraan meedoen, is
onvergeeflijk. [2]
In een Blog annex schotschrift ''Herdenking Michiel de Ruyter een schande?'' [3],
relativeert van der Velden het slavenhandel aandeel van Michiel de Ruyter
door te komen aanzetten met onzin-argumenten als zijn echte/vermeende
vriendschap met een ex-slaaf, de bevrijding van christenslaven [een uitgekauwd
argument], de [inderdaad] barbaarse straffen van Nederlandse zeelieden,
verdraaiing van de argumentatie van actiegroep ''Michiel de Rover'' [4],
een heuse nationalistische bewondering voor de Republiek der Verenigde
Nederlanden in de 17e eeuw [vreemd voor een progressieve schrijver] en ja,
DIT is een klassieke
''Je moet het in zijn tijd zien''
Ik ga niet op alles in, maar haal het belangrijkste eruit.
ACTIEGROEP DE ROVER EN DE FILM OVER MICHIEL DE RUYTER
Ik begin met een aperte onwaarheid van van der Velden.
In zijn artikel suggereert hij, dat Actiegroep Michiel de Rover bezwaren heeft
tegen een film over het leven van Michiel de Ruyter.
Ik citeer Van der Velden
''Maar is het daardoor uitgesloten om de beste man tot onderwerp van een speelfilm te maken?'' [5]
Dat is nergens door de actiegroep beweerd.
De bezwaren liggen in het verheerlijkende en geromantiseerde
beeld van de Ruyter, zonder oog voor zijn medeplichtigheid aan
de slavenhandel. [6]
VRIENDSCHAP MICHIEL DE RUYTER MET EEN ZWARTE EX SLAAF/JODEN/NEGERS/MAROKKANEN?
DIE HEB IK ONDER MIJN BESTE VRIENDEN
Absurd is pas van der Velden's nuancering van de Ruyter's rol, omdat
hij bevriend geweest zou zijn met een zwarte ex slaaf, bekend als
''Jan Compagnie'' [natuurlijk niet zijn oorspronkelijke naam] [7]
Van der Velden schrijft hierover
''Een aardig detail is dat hij tijdens die tocht een oude makker uit Vlissingen ontmoet, een Afrikaanse slaaf die door zijn vestiging in de Republiek vrij was, christen was geworden en de naam Jan Compagnie aannam. De blijdschap over de ontmoeting in Goeree laat zien dat De Ruyter misschien niet veel moeite had met slavernij maar in ieder geval geen racist was.'' [8]
Ontroerend.
Jammer alleen voor Van der Velden, dat dit verder niets zegt over karakter,
intentie en politiek-militaire rol van de Ruyter.
Ten eerste doet deze echte/vermeende vriendschap niets af aan
zijn medeplichtigheid aan de Nederlandse slavenhandel.
Ten tweede zegt die vriendschap niets over zijn echt/vermeend
''racisme''
Hoe vaak immers beweren racisten niet, zij dat Joden, negers, Marokkanen en/
of moslims in het algemeen ''onder hun beste vrienden hebben?''
Maar wat nog het belangrijkste is:
Het doet helemaal niet ter zake, of Michiel de Ruyter ''racist'' was
of niet.
Waar het hierom draait is, dat hij bloed aan zijn handen heeft en bloedgeld
verdiend heeft in zijn rol als medeplichtige aan de Nederlandse slavenhandel. [9]
VAN DER VELDEN'S NATIONALISTISCHE BEWONDERING
VOOR DE REPUBLIEK DER VERENIGDE NEDERLANDEN
Alvorens in te gaan op de besmette rol van Michiel de Ruyter
in de Nederlandse slavenhandel en de nonchalante en vergoeilijkende
manier waarop Van der Velden daarmee omspringt, kan ik zijn
merkwaardige nationalistische verheerlijking van de Republiek
der Verenigde Nederlanden niet onvermeld laten
Ik citeer
''Primair was hij zeeman die de Republiek beschermde tegen het buitenlandse gevaar. ''
.....
....
''Soms bekruipt mij weleens het gevoel dat sommigen er een dagtaak van maken om alles af te wijzen wat riekt naar enige bewondering voor diegenen die ooit aan de wieg stonden van de nationale staat.
Maar dat weet ik niet zeker. Wat me wel duidelijk lijkt, is dat het geen zin heeft om mensen van eeuwen terug met onze maatstaven te beoordelen. Dan is het einde zoek, want vroeger dacht en leefde men nu eenmaal anders dan wij. Dat niet te erkennen of begrijpen noemen we met een mooi woord anachronistisch denken, maar opent de weg voor afwijzing van alle respect voor onze voorouders'' [10]
Zeer merkwaardige nationalistische praat voor iemand, die geinspireerd
wordt door ''rechten van arbeiders''.
Dan verwacht je internationalisme, niet het impliciet verheerlijken
van ''De Republiek'', die bloedgeld verdiende aan slavernij en
slavenhandel en de grote armoede in de Republiek zelf. [11]
Om nog niet te spreken van de ijselijke straffen uit die tijd. [12]
Maar dat terzijde.
BAGATELLISERING ROL MICHIEL DE RUYTER ALS
BESCHERMHEER VAN DE SLAVENHANDEL
Het onaangenaamst hebben mij getroffen Van der Velden's bagatellisering van Michiel de Ruyter als zetbaas van de slavenhandel en zijn argument van het
zogenaamde ''anachronisme''
Eerst die bagatellisering:
Van der Velden schrijft
''Dat kinderbeeld vermag vast en zeker enige nuancering, maar gaat het zelfs zo ver dat Michiel nog uitsluitend een verwerpelijke beschermheer van de slavenhandel is?''
......
''De film begint in 1652 als de al behoorlijk gezette kapitein zijn grote liefde, de zee, weer kan bevaren. Nu in dienst van de Republiek. In die periode is hij inderdaad naar Afrika gevaren om daar Gorée terug te veroveren op de Engelsen.''
......
......
''De blijdschap over de ontmoeting in Goeree laat zien dat De Ruyter misschien niet veel moeite had met slavernij maar in ieder geval geen racist was''
......
......
''Uit beide omstandigheden, dat De Ruyter zich niet principieel tegen slavernij verzette maar hij wel veel slaven bevrijdde, kunnen we in ieder geval concluderen dat hij in die zin gewoon meehobbelde op wat toen steeds meer gewoon werd gevonden.''
......
.....
''Maar is het dan beter om iedereen met een smet volledig af te serveren zoals Michiel de Rover wil? Maar waarom de zeeheld dan alleen maar afrekenen op zijn mogelijke relaties met slavernij van Afrikanen?'' [13]
Van der Velden's hele taalgebruik is niet alleen bagatelliserend en
ridiculariserend, maar ook misleidend.
Hij beweert niet te begrijpen, waarom Michiel de Ruyter ''slechts''
wordt ''afgerekend op zijn mogelijke relaties met slavernij van Afrikanen''
Ten eerste zijn het geen MOGELIJKE RELATIES met slavernij
van Afrikanen'':
De Ruyter WAS direct betrokken bij de slavenhandel.
Ten tweede ''hobbelde hij niet mee'', maar faciliteerde hij misdaden
op het hoogste niveau.
Hij was immers geen kroegbaas, die verdiende aan zeelieden op slavenschepen, wanneer ze aan wal waren of jongste klerk van de WIC, hij
had een van de hoogste militaire bestuursfuncties in de Republiek.
Als zodanig gaf hij bevelen, nam beslissingen en was
dus een van de hoofdverantwoordelijken voor het doen opbloeien van de slavenhandel. [14]
Hierover doen, alsof de man kauwgom had gestolen, vind ik
een misdadig standpunt.
SLAVERNIJ EN SLAVENHANDEL VOLGENS VAN DER VELDEN/
JE MOET HET ''IN ZIJN TIJD ZIEN''
Van der Velden houdt een heel betoog ter vergoeilijking van
de slavernij waarbij hij de lezer probeert wijs te maken, ''dat je het
in zijn tijd moet zien'' [15]
Ook beweert hij, dat slaverij in de zeventiende eeuw nu eenmaal
''gewoon'' gevonden werd.
Dat laatste is niet waar, want tegen slavernij bestond wel
degelijk verzet.
De rechtsgeleerde Hugo de Groot veroordeelde [behoudens bizarre
uitzonderingen] de slavernij als ''tegen de natuur'' [16], de Quakers
zijn van meet af aan in verzet geweest tegen de slavernij en ook
in de beginjaren van de West Indische
Compagnie werd slavernij al verworpen op calvinistische gronden. [17]
Het verhaaltje, dat je ''het in zijn tijd moet zien'' is niets meer of minder dan
vergoeilijking van de slavernij
Een inkijk in de bagatellisering van de slavernij door Van der Velden:
''Wat me wel duidelijk lijkt, is dat het geen zin heeft om mensen van eeuwen terug met onze maatstaven te beoordelen. Dan is het einde zoek, want vroeger dacht en leefde men nu eenmaal anders dan wij.
Dat niet te erkennen of begrijpen noemen we met een mooi woord anachronistisch denken, maar opent de weg voor afwijzing van alle respect voor onze voorouders.''
Pardon:
Respect voor onze voorouders?
Sinds wanneer moet er ''respect'' zijn voor ''voorouders'', die andere
menselijke wezens ontvoerden, verkrachtten, mishandelden
en verkochten alsof het '''dingen'' zijn, of een dergelijke misdaad, slavenhandel
of slavernij faciliteerden.
Voor dergelijke ''voorouders'' hoort men zich diep te schamen, niet hun
daden te vergoeilijken.
Het onzin argument, dat je ''het in zijn tijd moet zien'' is al helemaal
niet valide.
Op een dergelijke manier kunnen alle misdaden uit het verleden wel
worden weggezet als ''men dacht nu eenmaal zo'
Er zijn universele begrippen als uit alle tijden als menselijkheid, respect voor anderen,
vreemdelingen herbergen, je bekommeren
om armen, het helpen van mensen in nood, die haaks staan
op wreedheid en onmenselijkheid.
Je vindt ze terug in de grote wereldgodsdiensten en levensfilosofieen.
En in alle tijden hebben mensen zich tegen wreedheid, onrecht en
onmenselijkheid gekeerd.
Om op de slavernij terug te komen:
Het feit, dat men probeerde via alle mogelijke drogredenaties,
zoals bizarre verdraaiingen van Bijbelteksten, de slavernij te
rechtvaardigen, bewijst, dat slavernij helemaal niet als
iets vanzelfsprekends gezien werd. [18]
Bovendien:
Van der Velden leeft niet in die tijd, maar schrijft dit in 2015, dus zijn
begrip voor ontvoering en foltering uit het verleden is al heel raar.
En trouwens:
Zou van der Velden dat ook hebben gezegd, als het ging om
Jodenvervolgingen in de Middeleeuwen?
Ik denk van niet [en terecht]
Waarom wel, als het om tot slaaf gemaakte Afrikanen gaat.
Bovendien valt het mij op, dat zijn verontwaardiging over het
leed van de zeelieden in die tijd een stuk groter was.
Daarover schrijft hij:
'' Maar waarom de zeeheld dan alleen maar afrekenen op zijn mogelijke relaties met slavernij van Afrikanen? Waarom maakt men zich niet boos over de straffen die De Ruyter uitdeelde aan gedeserteerde matrozen. Dezen werden gelaarsd (afgeranseld met een dik eind touw), van de ra gegooid en gekielhaald. Een schandalige manier van omgaan met de voorouders van Nederlandse arbeiders. '' [19]
Waarom moet je dat dan ook niet ''in zijn tijd zien''
Tsja, als het om BLANKE arbeiders gaat............
IMPLICIETE MOSLIMBASHERIJ:
En dan nog dit
Het lijkt in deze tijd van anti Islamhetze ''bon ton'' om zich in denigrerende zin
uit te laten over de Islam en moslims.
Ook Van der Velden laat zich niet onbetuigd en maakt zich impliciet
schuldig aan moslimbashen door de Profeet Mohammed, grondlegger
van de Islam en heilig voor miljoenen moslims, respectloos
aan te duiden, met ''lui als''
Ik citeer [uit zijn tirade over ''je moet het in zijn tijd zien:
'' En voor alle nog verder in de tijd teruggaande historische rolprenten, romans en gedichten resten dan alleen nog maar afwijzende portretten. Alexander de Grote, Ahmed Baba, Caesar, Perikles, Mohammed, allemaal lui die de slavernij in stand hielden en over wie dus geen positief woord mag klinken in een geromantiseerde film?''' [20]
Respectloze uitlatingen over de grondlegger van een religie van
miljoenen moslimsbetekent ook impliciet disrespect voor moslims.
Ook blijkt van der Velden's gebrek aan verdieping.
De Profeet Mohammed mag dan wel slavernij als instituut niet hebben
afgewezen, maar riep wel op, goed te zijn voor de slaven.
Daarnaast keerde hij zich onverbloemd tegen racisme
Ik citeer uit zijn afscheidspreek:
''Luistert goed! Er is geen enkele voortreffelijkheid voor een Arabier op een niet-Arabier, noch (is er enige voortreffelijkheid) voor een niet-Arabier op een Arabier. Er is geen voortreffelijkheid voor iemand met een lichte huidskleur op iemand met een donkere huidskleur, noch (is er enige voortreffelijkheid) voor iemand met een donkere huidskleur op iemand met een lichte huidskleur, tenzij vanwege godvrezendheid (Taqwaa).'' [21]
Los van het respectloze, neem dan ook wel het hele plaatje mee, anders
ben je tendentieus bezig.
EPILOOG:
Michiel de Ruyter mag in het geromantiseerde beeld van van der Velden
dan een zeeman zijn, met ''liefde voor de zee'', die ''de Republiek beschermde tegen het buitenlandse gevaar'' [22], de werkelijkheid ligt anders.
De Ruyter was een door de Republiek betaalde militaire houwdegen,
die door de verovering van Nederlandse slavenforten op de Engelsen,
de Nederlandse slavenhandel veiligstelde. [23]
Dat is bepaald geen stelen van een kauwgom, maar directe medeplichtigheid
aan een van de grootste misdaden tegen de menselijkheid [24].
Verhaaltjes, dat je die slavernij ''in zijn tijd moet zien'', zijn onvergeeflijk.
Het gaat hier om het ontvoeren, verminken, verkrachten, folteren,
dehumaniseren, ontwortelen, kopen en verkopen van miljoenen tot
slaaf gemaakte Afrikanen..
En het zijn die gruwelen, waarover van der Velden opmerkt
''Wat me wel duidelijk lijkt, is dat het geen zin heeft om mensen van eeuwen terug met onze maatstaven te beoordelen. Dan is het einde zoek, want vroeger dacht en leefde men nu eenmaal anders dan wij.''
Onmenselijkheid is van alle tijden, barmhartigheid ook.
Ondanks de verschillende standaarden wisten ze dat toen en weten we dat nu.
Wie zich dan ook ANNO 2015 [niet in 1715!] bagatelliserend uitlaat over slavernij en slavenhandel,
lijkt zich nog niet te hebben bevrijd van het door en door racistische
concept, dat het mishandelen en knechten van mensen van een andere
kleur en afkomst in een bepaalde tijd, gerechtvaardigd zou zijn.
Dergelijke bagger te lezen van iemand, die zich als ''progressief''
profileert, is ronduit schokkend.
BAH! DRIEWERF BAH!
Van der Velden, ga je diep schamen!
Astrid Essed
NOTEN
[1]
WIKIPEDIA
MICHIEL DE RUYTER
http://nl.wikipedia.org/wiki/Michiel_de_Ruyter
VOLKSKRANT
WEES TROTS OP MICHIEL DE RUYTER
GOSLING WIERSMA
23 JANUARI 2015
http://www.volkskrant.nl/opinie/wees-trots-op-michiel-de-ruyter~a3835541/
REACTIE OP VERGOEILIJKING BIJDRAGE AAN SLAVENHANDEVAN MICHIEL DE RUYTER DOOR GOSLING
WIERSMA:
VOLKSKRANT SCHRIJVER VERONTSCHULDIGT SLAVERNIJ EN
RACISME
PETER STORM
23 JANUARI 2015
http://www.ravotr.nl/2015/01/23/volkskrant-schrijver-verontschuldigt-sla...
WEES TROTS OP MICHIEL DE RUYTER/MICHIEL DE RUYTER
MEDEPLICHTIG AAN SLAVENHANDEL/BAGATELLISERING
MISDAAD TEGEN DE MENSELIJKHEID DOOR VOLKSKRANT
SCHRIJVER
ASTRID ESSED
http://www.astridessed.nl/wees-trots-op-michiel-de-ruytermichiel-de-ruyt...
[2]
SJAAK VAN DER VELDEN
Eigengereid historicus
OVER MIJ
http://www.sjaakvandervelden.info/Over-mij.html
SJAAK VAN DER VELDEN
''EEN HISTORISCH VERHAAL''
http://www.sjaakvandervelden.info/Een-historisch-verhaal.html
[3]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
TEKST
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
27 MAART 2015
[4]
DOORBRAAK
VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER DE KOLONIALE
ZEESCHURK MICHIEL DE RUYTER
21 JANUARI 2015
http://www.doorbraak.eu/vragen-en-antwoorden-de-koloniale-zeeschurk-mich...
[5]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[6]
'' Waar wij ons tegen verzetten, is hoe de gebeurtenissen in de zeventiende eeuw in het dominante publieke vertoog worden verdraaid, hoe de misdaad van de transatlantische slavenhandel onder tafel wordt geveegd, hoe daarmee een groot deel van de mensheid uit de geschiedenis wordt weggeschreven, alsof ze nooit hebben bestaan, alsof de verschrikkingen die ze hebben ondergaan nooit hebben plaatsgevonden. Dat gebeurt in de film waar wij kritiek op leveren.''
DOORBRAAK
VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER DE KOLONIALE
ZEESCHURK MICHIEL DE RUYTER
21 JANUARI 2015
http://www.doorbraak.eu/vragen-en-antwoorden-de-koloniale-zeeschurk-mich...
[7]
''Op Gorée (Goeree), dat men op 22 oktober veroverde samen met acht Engelse koopvaarders, ontmoette De Ruyter onverwacht een oude jeugdvriend uit Vlissingen: Jan Compagnie (Jan Kompany bij Brandt), die als kind tot slaaf gemaakt vanuit Afrika naar Zeeland vervoerd was en nu als zetbaas van de WIC bleek te werken''
WIKIPEDIA
MICHIEL DE RUYTER
STRAFEXPEDITIE TEGEN DE ENGELSEN
http://nl.wikipedia.org/wiki/Michiel_de_Ruyter#Strafexpeditie_tegen_de_E...
[8]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[9]
DOORBRAAK
VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER DE KOLONIALE
ZEESCHURK MICHIEL DE RUYTER
21 JANUARI 2015
http://www.doorbraak.eu/vragen-en-antwoorden-de-koloniale-zeeschurk-mich...
VOLKSKRANT SCHRIJVER VERONTSCHULDIGT SLAVERNIJ EN
RACISME
PETER STORM
23 JANUARI 2015
http://www.ravotr.nl/2015/01/23/volkskrant-schrijver-verontschuldigt-sla...
WEES TROTS OP MICHIEL DE RUYTER/MICHIEL DE RUYTER
MEDEPLICHTIG AAN SLAVENHANDEL/BAGATELLISERING
MISDAAD TEGEN DE MENSELIJKHEID DOOR VOLKSKRANT
SCHRIJVER
ASTRID ESSED
http://www.astridessed.nl/wees-trots-op-michiel-de-ruytermichiel-de-ruyt...
[10]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[11]
HISTORISCH NIEUWSBLAD
GOUDEN EEUW WAS TIJD VAN STAGNATIE
BAS KROMHOUT
2013
http://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/30371/lessen-gouden-eeuw-w...
[12]
DE BEUL: GALG EN RAD
http://www.fransmensonides.nl/beul_zij1.htm
[13]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[14]
WIKIPEDIA
MICHIEL DE RUYTER
STRAFEXPEDITIE TEGEN DE ENGELSEN
http://nl.wikipedia.org/wiki/Michiel_de_Ruyter#Strafexpeditie_tegen_de_E...
DOORBRAAK.EU
VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER DE KOLONIALE
ZEESCHURK MICHIEL DE RUYTER
21 JANUARI 2015
http://www.doorbraak.eu/vragen-en-antwoorden-de-koloniale-zeeschurk-mich...
STIJNSPREEKT.NL
MICHIEL DE RUYTER HIELD DE SLAVENHANDEL IN STAND
26 JANUARI 2015
http://www.stijnspreekt.nl/michiel-de-ruyter-hield-nederlandse-slavenhan...
WEES TROTS OP MICHIEL DE RUYTER/MICHIEL DE RUYTER
MEDEPLICHTIG AAN SLAVENHANDEL/BAGATELLISERING
MISDAAD TEGEN DE MENSELIJKHEID DOOR VOLKSKRANT
SCHRIJVER
ASTRID ESSED
http://www.astridessed.nl/wees-trots-op-michiel-de-ruytermichiel-de-ruyt...
ZEEUWSEANKERS.NL
EEN SLAAF VERTELT OVER DE SLAVENHANDEL
http://www.zeeuwseankers.nl/nl-NL/verhaal/530/een-slaaf-vertelt-over-de-...
[15]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[16]
”Slavernij is tegen de natuur, aldus Hugo de Groot. De mens is van nature vrij, maar kan door bepaalde oorzaken in slavernij geraken: door vrijwillige onderwerping in geval van maatschappelijke zwakheid (aldus is zijn.levensonderhoud gewaarborgd); door uit slavenouders geboren te worden die zelf niet in het onderhoud van het kind kunnen voorzien; door als kind uit materiële nood door zijn vrije ouders verkocht te worden; door als misdadiger tot slavernij veroordeeld te worden, of ter dood veroordeeld te worden waarbij de straf bij wijze van gratie omgezet wordt in slavernij; ten slotte, door in een rechtvaardige oorlog krijgsgevangen gemaakt te worden, waarbij de slavernij een ‘weldaad’ is die de overwonnene redt van een vanzelfsprekende dood.”
DE GRONDEN VAN SLAVERNIJ EN HET RECHT OP VRIJHEID
A.N. PAASMAN, REINHART
NEDERLANDSE LITERATUUR EN SLAVERNIJ TEN TIJDE VAN DE
VERLICHTING
http://www.dbnl.org/tekst/paas001rein02_01/paas001rein02_01_0016.php
[17]
”De overstap van kaapvaart naar slavenhandel lag in eerste instantie niet echt voor de hand. Het werd zelfs in de beginjaren der compagnie op calvinistische gronden verworpen.”
HISTORIEN
DE NEDERLANDSE SLAVENHANDEL IN DE 17E EN
18E EEUW
27 JUNI 2013
http://www.historien.nl/geschiedenis-van-de-nederlandse-slavenhandel/
[18]
”Dat de negers de nakomelingen zijn van Cham en daarom voorbeschikt zijn tot slavernij is door de Coevordense predikant Johan Picardt betoogd. In zijn Korte beschryvinge van eenige vergetene en verborgene antiquiteten der provintien en landen gelegen tusschen de Noord-Zee, de Yssel, Emse en Lippe (1660), noemt hij de Nederlanders, en de overige Europeanen op de joden na, de gebenedijde nakomelingen van Jafeth en daarom superieur aan de andere volken. Europa is als ‘Japhets patrimonie of erf-deel’ het christelijk geloof toegedaan en door God begenadigd: er zijn heilzame wetten, geleerde mannen, kunstenaars en verfijnde geesten. Men vindt in dit werelddeel mooie, volkrijke en sterke steden, dorpen en kastelen. Europa heeft dappere helden en strijdbare mannen voortgebracht wier luister zich verspreid heeft tot aan het einde der wereld. Picardt concludeert daarom: ‘In summa / Europa is een Coninginne over Asiam / Africam en Americam.’
DE GRONDEN VAN SLAVERNIJ EN HET RECHT OP VRIJHEID
A.N. PAASMAN, REINHART
NEDERLANDSE LITERATUUR EN SLAVERNIJ TEN TIJDE VAN DE
VERLICHTING
http://www.dbnl.org/tekst/paas001rein02_01/paas001rein02_01_0016.php
[19]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[20]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[21]
STICHTING ISLAMITISCHE ORGANISATIE NEDERLAND
DE AFSCHEIDSPREEK VAN DE PROFEET MOHAMMED
http://www.stion.nl/artikelen/de-afscheidspreek
[22]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[23]
ONVOLTOOID VERLEDEN
HERDENKING MICHIEL DE RUYTER EEN SCHANDE?
SJAAK VAN DER VELDEN
BLOG 74
27 MAART 2015
http://www.onvoltooidverleden.nl/index.php?id=262
[24]
NEDERLAND BETUIGT SPIJT OVER SLAVERNIJVERLEDEN/
GEEN SPIJT, MAAR EXCUSES/MENSENRECHTENSCHENDINGEN
IN NEDERLAND ANNO 2013
ASTRID ESSED
http://www.astridessed.nl/nederland-betuigt-spijt-over-slavernijverleden...
Blog 74, 27 maart 2015
Herdenking De Ruyter een schande?
Het was maar een klein clubje, maar ja toch mensen met wie ik wel enige verwantschap voel. Die verwantschap lijdt echter op haar beurt wel aan enige slijtage en dat leidt weer tot afstand nemen.
Welk clubje heb ik het over. De groep Michiel de Rover, die rond de première van de film MICHIEL DE RUYTER de nodige stampij maakte. Hun belangrijkste punt was dat De Ruyter een verdediger van de slavernij was en deze 'zeeschurk' het daarom niet verdient om met eer en bewondering te worden herdacht en afgebeeld in een heuse rolprent.
De Ruyter is voor mij en veel generatiegenoten een zeeheld over wie we het liedje leerden dat hij in een blauwgeruite kiel aan het grote wiel draaide om later als man van vuur en staal de schrihihihihik der zee te worden. Dat kinderbeeld vermag vast en zeker enige nuancering, maar gaat het zelfs zo ver dat Michiel nog uitsluitend een verwerpelijke beschermheer van de slavenhandel is? Als voorbeeld noemt de actiegroep dat De Ruyter het eiland Gorée (Goeree) aan de kust van West Afrika op de Engelsen herveroverde in 1665. Daarmee maakte hij de weg vrij voor de slavenhandel vanaf dat eiland die rond 1670 begon. Maar is het daardoor uitgesloten om de beste man tot onderwerp van een speelfilm te maken?
De film gaat niet over de periode waarin De Ruyter als walvisvaarder, kaper en koopvaarder aan de kost kwam en een groot vermogen vergaarde. Net zomin als zijn eerste jaren aan het touwslagerswiel en zijn eenvoudige afkomst (zijn vader was zeeman en later bierdrager) worden uitgebeeld. De film begint in 1652 als de al behoorlijk gezette kapitein zijn grote liefde, de zee, weer kan bevaren. Nu in dienst van de Republiek. In die periode is hij inderdaad naar Afrika gevaren om daar Gorée terug te veroveren op de Engelsen.
Een aardig detail is dat hij tijdens die tocht een oude makker uit Vlissingen ontmoet, een Afrikaanse slaaf die door zijn vestiging in de Republiek vrij was, christen was geworden en de naam Jan Compagnie aannam. De blijdschap over de ontmoeting in Goeree laat zien dat De Ruyter misschien niet veel moeite had met slavernij maar in ieder geval geen racist was. In dit verband is de volgende beschrijving van de plaatselijke bevolking door een van De Ruyters kapiteins aardig: 'Het haer op 't hooft staet gants mismaeckt, sij smeere haer lijf met vet en stincke derhalve dat men daerbij niet duren mach, en lijke door haer mismaeckt weese meer nickers als negers'. Nikker hier in de betekenis van duivel en neger voor zwarte mensen uit Afrika. Maar goed, dat is een ander verhaal.
De Ruyter bevrijdde in zijn leven overigens duizenden slaven van moslims die er een handeltje in christenslaven (en tot 2007 overigens ook Afrikaanse slaven) op na hielden. In de biografie die in 1996 is geschreven door Ronald Prud'homme van Reine worden talloze van dit soort bevrijdingen vermeld. Maar dat ging uiteraard om Europese soortgenoten.
Uit beide omstandigheden, dat De Ruyter zich niet principieel tegen slavernij verzette maar hij wel veel slaven bevrijdde, kunnen we in ieder geval concluderen dat hij in die zin gewoon meehobbelde op wat toen steeds meer gewoon werd gevonden. Primair was hij zeeman die de Republiek beschermde tegen het buitenlandse gevaar. Wel wordt getoond dat hij het lef had om steun te betuigen aan Johan de Witt, dat weet u vast nog wel uit het schoolboekje, een van die broers die op gruwelijke wijze werd afgeslacht door het gepeupel dat door Orangisten opgestookt de Republiek van binnenuit bedreigde.
Aan heldenverering uit eigen kring doen we in Nederland niet vaak meer, dat laten we graag aan mensen uit andere landen over. Maar is het dan beter om iedereen met een smet volledig af te serveren zoals Michiel de Rover wil? Maar waarom de zeeheld dan alleen maar afrekenen op zijn mogelijke relaties met slavernij van Afrikanen? Waarom maakt men zich niet boos over de straffen die De Ruyter uitdeelde aan gedeserteerde matrozen. Dezen werden gelaarsd (afgeranseld met een dik eind touw), van de ra gegooid en gekielhaald. Een schandalige manier van omgaan met de voorouders van Nederlandse arbeiders. En waar is de vrolijkheid over de aan waanzin grenzende godvruchtigheid van de Admiraal?
Soms bekruipt mij weleens het gevoel dat sommigen er een dagtaak van maken om alles af te wijzen wat riekt naar enige bewondering voor diegenen die ooit aan de wieg stonden van de nationale staat. Maar dat weet ik niet zeker. Wat me wel duidelijk lijkt, is dat het geen zin heeft om mensen van eeuwen terug met onze maatstaven te beoordelen. Dan is het einde zoek, want vroeger dacht en leefde men nu eenmaal anders dan wij. Dat niet te erkennen of begrijpen noemen we met een mooi woord anachronistisch denken, maar opent de weg voor afwijzing van alle respect voor onze voorouders. Want er waren er maar weinigen in die dagen die de slavernij principieel afwezen, dat zou nog lang duren. En voor alle nog verder in de tijd teruggaande historische rolprenten, romans en gedichten resten dan alleen nog maar afwijzende portretten. Alexander de Grote, Ahmed Baba, Caesar, Perikles, Mohammed, allemaal lui die de slavernij in stand hielden en over wie dus geen positief woord mag klinken in een geromantiseerde film?
En pas op, er is nog een riskante valkuil. Wie weet bekijken de mensen uit de toekomst ons als gruwelijke barbaren omdat we andere levende wezens doodden om ze op te eten. Zou zomaar kunnen. Als die toekomsters denken als Michiel de Rover, dan zullen zij geen bewonderende films kunnen maken over Trotzki, Fela Kuti, Jan Marijnissen, Erasmus, en ga zomaar door. Hoe de leden van Michiel de Rover er in die toekomst vanaf komen weet ik niet; misschien zijn ze allemaal veganist?
Sjaak van der Velden