Winter in de polder en de politiek van Scrooge
Donkere dagen voor kerst. Licht in de duisternis. Shoppen. Je volproppen. “De overheid is niet verplicht om uitgeprocedeerde asielzoekers van eten, kleding en onderdak te voorzien.” Hopen op sneeuw. Je warmen aan de open haard. “De beste wensen!” Maar voor wie dan?
Als het aan de Raad van State en Scrooge Teeven ligt, blijft Neederland mensen zonder papieren op straat schoppen. Het advies van de Raad komt als geroepen, zo op de drempel van de winter. Nu kan de druk op de geïllegaliseerden flink worden opgevoerd en Teeven benadrukt nog eens dat de strafbaarstelling van het verzinsel illegaliteit ook voor de deur staat, op diezelfde drempel. De rondzwervende vluchtelingen die al jaren als vuil worden behandeld kunnen zich op geen enkel recht beroepen. Alle hoop wordt nogmaals aan gruzelementen geslagen. Er lijkt geen enkele manier te zijn om misdadigers als Teeven op andere gedachten te brengen, al verwachtte ik dat toch al niet, en van de Raad hoefde men evenmin veel goeds te verwachten. Een leven als vluchteling, dát zou die man op andere gedachten kunnen brengen, mits hij dat zou overleven, zo hoorde ik laatst iemand zeggen. Maar wie zou er werk van willen maken om de man te martelen, zijn broer dood te schieten, zijn huis in brand te steken, zijn kinderen te laten verzuipen in de Middelandse Zee, hem op te sluiten voor onbepaalde tijd, en om hem tenslotte met een lege maag in de vrieskou zijn lot te laten afwachten in een bushalte ergens op het platteland? Dát is het lesje dat de beul en alle beulen met hem zouden moeten leren!
De beste wensen inderdaad! Gelukkig nieuwjaar? Maar voor wie dan?
Niet voor de mensen met wie ik gisteren, woensdag 18 december, in Den Haag demonstreerde. Er werd verzameld tegenover het Vredespaleis. Maar wiens vrede is die vrede die gewapend is om mensen te onderdrukken? Er staat op die plek een monument dat herinnert aan de Tweede Wereldoorlog. Een holle herdenking, niet meer dan een steen. Het verguizen en vervolgen van migranten over het hele Europese continent is de opmaat voor hun definitieve verwijdering, en wie ertegen protesteert is op voorhand verdacht. Van begin tot einde werd de kleine demonstratie van volhardende vluchtelingen en sympathisanten door een speciale camerawagen gefilmd en zodanig omringd door een overmacht aan politie dat menig omstander zich afgevraagd zal hebben wie die gevaarlijke lieden waren die zo zorgvuldig bewaakt en gecontroleerd door de straten liepen.
Ik verbaas me telkens weer over het geduldige vriendelijk en vreedzaam blijven van de demonstrerende vluchtelingen. De hele tijd maar dat wachten op toestemming om in dit land te mogen blijven of in een ander Europees land een asielaanvraag te mogen indienen, terwijl er geen zicht komt op verbetering van hun situatie. Het advies van de Raad van State zal vandaag de zoveelste klap in hun gezicht zijn geweest. Hoeveel kan een mens verdragen?
“Thank you for your voice”. Ik kreeg een warme handdruk van één van de vluchtelingen omdat ik had meegedaan aan de demonstratie en wat woorden had gesproken. Maar ik wil meer doen dan mijn stem verheffen. Mijn stem tegen Fort Europa, in Den Haag vertegenwoordigd door het Huis van Europa gelegen aan de Hofvijver, is namelijk niet meer dan dat: een stem. Diezelfde ochtend waren mensen met spandoeken naar het eilandje in de Hofvijver gepeddeld om daar een spandoek op te hangen: “Breek de muren van Fort Europa!” Het tweetal was allang gearresteerd en het spandoek in beslag genomen op het moment dat de demonstratie er langsliep. “Remove our fingerprints!” De politie vormde een linie voor het Huis van Europa. Het zou wel eens bestormd kunnen worden. Geen slecht idee.
Het was koud en het zal vast nog kouder worden. De stadsdeelraad van Amsterdam Zuid-Oost weigert de vluchtelingen in de pas gekraakte 'Vluchtgarage' stroom. Het is er bitter koud binnen, maar voorzieningen aanbrengen om het leven er draaglijk te maken, dát zou de 'pilot' van de gemeente maar verstoren. Ik neem aan dat daarmee wordt gedoeld op het 'opvangen' van vluchtelingen in de oude gevangenis aan de Havenstraat, onder voorwaarde dat ze meewerken aan... 'terugkeer', ofwel 'vrijwilige' deportatie, want anders ging Fred de vluchtelingenjager Teeven niet akkoord met dat plan. Burgemeester van der Laan vindt zichzelf een hele barmhartige samaritaan. Zo laat hij zich ook graag filmen onder de kop: “Burgemeester straalt bij daklozenontbijt”, en dat filmpje moeten we absoluut gaan bekijken volgens de Amsterdamse zender AT5, “om bevangen te raken met de geest van Kerstmis.”
Wow. De daklozen mogen hem dankbaar zijn, net als de vluchtelingen die in de oude gevangenis mogen verblijven en die daar, in tegenstelling tot wat werd toegezegd, niet zomaar in of uit kunnen lopen. Dit is Neederland op zijn best: een aalmoes geven om van het gezeik af te zijn (en vooral het addertje onder het gras niet vergeten!), om de eigen schranspartijen zonder gewetensbezwaren te kunnen genieten, en om de opgejaagde onderklasse het gevoel te geven dat er mensen zijn die om hen geven. Het is allemaal theater in de polder. Het is brood en spelen voor het volk dat het via internet en televisie mag volgen: dáár wordt je pas warm van! Niets is lekkerder dan de ellende van een ander met tranen in de ogen te aanschouwen. “Wat hebben wij het toch goed!”
Zaterdag is er een demonstratie in Ter Apel, bij de 'vrijheidsbeperkende lokatie', waar mensen zwaar onder druk worden gezet om te ver(t)rekken. Het is een demonstratie speciaal voor de kinderen. Er wordt dan snoep en speelgoed voor hen meegenomen. Een goed bedoeld gebaar. Ik denk alleen dat de kinderen meer behoefte hebben aan vrijheid en zekerheid, de geborgenheid van een huis, en ouders die van de Neederlandse staat bij elkaar mogen blijven. Dat kunnen wij, de demonstrerende activisten, hen niet geven. Snoep en speelgoed, het zijn giften van machteloosheid, van schaamte. Of moet ik zeggen: een zwaktebod? Want wat kunnen we hen, en hun ouders, zeggen? Veel plezier ermee in Afghanistan? We zullen, nadat we ons opnieuw hebben uitgesproken tegen Fort Europa, het Neederlandse beleid en kapitalisme, en na het gezameljik eten van soep, weer naar huis gaan, en zij weer het uitzetcentrum in. Wat zeggen we bij het afscheid? Gelukkig nieuwjaar? Tot ziens?
Wat ons rest zijn slechts onze eigen goede voornemens voor het nieuwe jaar. Daarvan heb ik er slechts één, een voornemen waarvoor veel meer woorden en vooral veel meer daden nodig zijn, en dat is de strijd te verhevigen, het verzet te vermenigvuldigen, de aanval op beleid en deportatiemachine voort te zetten. Het is het voornemen om het kapitalisme en de autoriteiten die het vertegenwoordigen, de politici met hun wetten en de ambtenaren die het vuile werk voor hen doen, de bedrijven en banken en hun bazen, de profiteurs van de Westerse apartheid en hun monopolie op bewegingsvrijheid, te blijven ondermijnen tot hun vernietigingsoperatie ineenstort. Letterlijk.
Het is eens te meer dan genoeg geweest en die boevenbende had allang weggevaagd moeten zijn, afgebrand, afgeserveerd, ontdaan van hun pracht en praal, hun wapens, paleizen, vergaderzalen en gevangenissen. Jaar na jaar vallen er doden en nog draait de moordmachinerie ongehinderd op volle toeren door. Van Schiphol tot Lampadusa, van Calais tot Berlijn, van London tot Brussel, in cellen, straten, zeeën en woestijn.
Laat “Breek de muren van Fort Europa” niet enkel een leus op een spandoek geweest zijn, maar een letterlijk te nemen oproep die van de polder het toneel van smeulende resten van te fatsoenlijk protest en netjes opvolgen van bevelen, van niet langer functionerende IND, politie en justitie maakt. Hoe dan? Door mee te doen en het recht niet alleen te eisen, maar te nemen, en behalve snoep ook gevoelige klappen uit te delen. Snoep voor de kinderen, maar dan als tractatie en niet als substituut voor vrijheid. Klappen voor de macht, en dan bedoel ik geen handjeklap in de polder. Met recht: de beste wensen!
Joke Kaviaar, 19 december 2013