De voordracht van Melkert: een ragfijn spel
Het kabinet begint te beseffen dat haar dwangarbeidsmaatregelen tegen bijstandsgerechtigden toch echt niet kunnen volgens internationale verdragen als die van de internationale arbeidsorganisatie ILO. Om in deze lastige situatie verandering te brengen poogt het nu daar een Nederlandse geestverwant te droppen op de toppositie van directeur-generaal.
Het huidige kabinet ergert zich, zoals wij onlangs meldden, vreselijk aan de Internationale Arbeidsorganisatie ILO, die met haar bepalingen uit verdragen die ook door Nederland zijn geratificeerd, op meerdere punten barrières opwerpt tegen beleid dat de Nederlandse regering reeds uitvoert dan wel op korte termijn beoogt te introduceren.
Wat het kabinet met name dwars zit is een bepaling uit ILO-conventie 105, die de 'gedwongen arbeid', die het op grote schaal wil kunnen opleggen aan bijstandsgerechtigden, verbiedt.
Staatssecretaris Paul de Krom heeft dit jaar nog op een conferentie van de ILO in Genève een pleidooi gehouden waarin hij - gesouffleerd door coalitiegenoot Piet Hein Donner - de ILO opriep niet te strikt vast te houden aan het verbod op gedwongen arbeid, dat in zijn ogen door de huidige sociaaleconomische werkelijkheid achterhaald is, maar blijkens zijn opname in internationale mensenrechtenverdragen als het EVRM toch wel degelijk van fundamentele waarde blijkt te zijn.
Waarschijnlijk omdat het kabinet vreest dat het bij wat het noemt 'de modernisering van de sociale zekerheid' nog wel eens last zou kunnen krijgen van deze, in zijn optiek weliswaar 'sociaal-conservatieve', maar desalniettemin gezaghebbende organisatie, heeft het nu een listig plan bedacht: de zeer recentelijk door het kabinet bekend gemaakte voordracht van een Nederlandse geestverwant op een hoge functie (directeur-generaal) binnen de lastige organisatie, zodat die deze een beetje tot flexibiliteit kan bewegen. Dit onder het bekende motto: 'if you can't beat them, join them'.
De door het uiterst rechtse kabinet beoogde kandidaat is weliswaar een sociaaldemocraat, maar eentje die, zoals vrijwel alle huidige sociaaldemocraten, reeds geruime tijd geleden zijn 'ideologische veren heeft afgeschud' en daarmee een pion van dezelfde kleur is geworden in het schaakspel van de realisering van de neoliberale agenda. Te weten Ad Melkert, de eens gedoodverfde opvolger van Wim Kok, die zich met zijn uitstraling van een arrogante technocraat in de verkiezingsstrijd tegen de later vermoorde Pim Fortuyn, zo gehaat had gemaakt, dat voor hem na deze verkiezingen spoorslags een baan bij de Wereldbank in Washinton werd gezocht, waar hij in een zaak rond Paul Wolfowitz verwikkeld raakte, de machtige neoconservatieve rechterhand en medearchitect van de Irak-oorlog van George W. Bush, die zijn vriendin aan een dikbetaalde baan zou hebben geholpen, en waarin Melkert volgens de Wall Street Journal een 'buitengewoon laffe rol' heeft gespeeld.
Deze Ad Melkert is de geknipte persoon voor de behartiging bij de ILO van het Nederlandse belang van de gedwongen tewerkstelling. In zijn periode als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet Kok I (1994-98) schond hij namelijk, zij het nog bij wijze van experiment, als 'pilot-project', met de introductie van wat toen werd aangeduid met de contradictio in terminis 'verplicht vrijwilligerswerk' (dwangarbeid dus) als eerste in de Nederlandse geschiedenis het ILO-verdrag. Een praktijk die met de invoering van de nieuwe bijstandswet van Mark Rutte kort daarna, in 2004, in de Nederlandse wet werd verankerd en die het kabinet Rutte nu nog verder wil aanscherpen.
Als andere ILO-leden zouden beseffen dat zij bij het overnemen van de voordracht van Melkert een paard van Troje binnenhalen, zou hiervoor weinig gevaar bestaan, maar helaas heeft Nederland op grond van zijn faam van verlichtheid in het verleden en de - weliswaar betwistbare, maar niettemin bestaande - goede naam van ex-premier Kok en diens 'vernieuwende' arbeidsmarktbeleid - denk aan het klopje op diens schouder door Bill Clinton - internationaal nog steeds een goede reputatie. Dat deze onder neoliberale invloed en vooral ook door toedoen van het huidige rabiaat rechtse kabinet inmiddels is verworden tot een mythe over ons land, waarin nu zelfs in rap tempo de hele rechtsstaat wordt ontmanteld, is iets dat we het buitenland snel duidelijk zullen moeten maken, voordat deze nieuwe 'Dutch disease' ook internationale instellingen gaat aantasten. Hoe groot het menselijk vermogen zich af te sluiten voor onverwachte of onwelkome signalen en hoe selectief ons geheugen vaak is, blijkt wel uit het feit dat de voordracht van Melkert ook gesteund wordt door de Nederlandse sociale partners. Inclusief de vakbonden!
Louis van Overbeek is freelance publicist
Tags: gedwongen arbeid ILO Melkert